Actualisatie Masterplan Publieke Ruimte, luik Mobiliteit, Project Gent Sint-Pieters (PGSP) [de pdf-versie van dit webartikel kan je hier downloaden]
Station Gent St-Pieters is een multi-modale vervoers-magneet die vanuit de verre omgeving grote drommen leerlingen, studenten, werknemers, toeristen en gelegenheidsbezoekers naar onze woonwijk St-Pieters-Buiten (Adm: "Stationsbuurt Zuid") brengt of van waaruit zij vertrekken naar elders. Voor vele van die reizigers ligt hun eindbestemming
in de onmiddellijke Stationsomgeving (kantoren, administratie, onderwijsinstellingen edm) – anderen stappen hier over op andere transportmodi om hun traject (nog even) verder te zetten. Van de ca. 55.000 treinreizigers die dagelijks gebruik maken van het station, kiezen vele duizenden onder hen voor de fiets als voor- en/of na-transport.
Daarnaast zijn er ook nog eens grote aantallen fietsers die geheel los van het station in en door onze wijk fietsen, om de eenvoudige reden dat ze hier wonen of er gewoon langskomen.
Enkele vaststellingen
Hoeveel fietsers dat allemaal samen wel maakt, weten we niet exact: precieze tellingen over het totale aantal fietsers dat dagelijks in deze smalle trechter die de stationsomgeving is samenkomt (reizigers + andere passanten) zijn naar verluidt niet voor handen (onze bedenkingen daarover lees je hier; we merkten daarin ook al op dat we het concept “Buurtbewoner” missen in de "Mobiliteitsscenario's" van Project Gent St-Pieters). We moeten het dus stellen met enkele fragmentarische gegevens. Zo weten we o.m. dat:
- er ca. 13.500 gratis fietsstallingen zijn (in, onder en rond het station); in 2027 zouden dat 17.000 overdekte fietsplaatsen worden. Daarnaast staan op tal van plaatsen in de wijk ook uitgebreide buurt-fietsstallingen
- er ook nog eens 612 betalende, afgesloten plaatsen zijn in een bewaakte fietsstalling op het Mathildeplein en 160 plaatsen in twee vestigingen van “Blue-bike” deelfietsen (St-Denijslaan en M.Hendrika-plein/Clementinalaan)
- zo’n 2.100 andere fietsen géén plaats vinden, zoals blijkt uit de actie die het GentsMilieuFront in oktober 2019 voerde om aandacht te vragen voor deze problematiek. Dit capaciteitsprobleem belooft bovendien alleen maar nijpender te worden naarmate het hele PGSP (stationsgebonden en niet-stationsgebonden functies; kantoren, wooneenheden edm) zich langzaam realiseert en ook het aantal treinreizigers verder zou stijgen naar 60.000 / d
- de Gentse Fietsersbond in “Fietsbult” (15/08/19) liet optekenen dat “Mocht er een telpaal op de St-Denijslaan staan, dan zou blijken dat dit in de spitsuren de drukste fietsstraat van Gent is."
- eigen fietstellingen (07/06/19) de concrete fietsintensiteiten rondom de Congreslaan in beeld brachten
- de bestaande fietsstallingen her en der verspreid liggen, over diverse locaties, tot straten-ver in de wijde stationsomgeving; deze niet noodzakelijk comfortabel, makkelijk of voor iedereen bereikbaar zijn
- fietsherstelling en -verhuur in de onmiddellijk omgeving beschikbaar is bij o.m. de “Fietsambassade” (met o.m. een vestiging in de Voskenslaan) en APCOA (enkel herstel), aanvullend bij verschillende particuliere initiatieven in de wijk
- vele van de bestaande fietspaden vaak te smal zijn voor de grote groepen fietsers die er gebruik van maken, waardoor deze “uit noodzaak” ook de rijweg gaan innemen
de bestaande fietspaden langsheen het Station, maar ook elders in onze wijk, onveilig zijn en dringend moeten worden aangepakt. Dit bleek in juni 2020 nog, tijdens een grootschalig onderzoek door het GentsMilieuFront, dat een nieuwe zwarte lijst opstelde van gevaarlijke segmenten voor fietsers op de Gentse invalwegen.
Standpunt Werkgroep St-Pieters-Buiten: integrale fietsvoorzieningen voor de gehele zuidelijke stationsomgeving
In het kader van de “Actualisatie Masterplan Publieke Ruimte, Mobiliteit PGSP” bundelen we hier onze standpunten ivm de fietsvoorzieningen aan de zuidzijde van het Station (gebaseerd op onze inzichten, ervaringen en de input van wijkbewoners) en die zijn veel omvattender dan de 4 vragen in de door PGSP georganiseerde “Publieke Bevraging”.
Over onze bedenkingen bij de “Publieke Bevraging” en “Actualisatie Masterplan” PGSP lees je hier.
A. “Fietsroutes” omvatten méér dan een lappendeken van fietspaden
Het lijkt een evidentie dat er vanuit het Station fietsroutes naar alle windrichtingen vertrekken, en omgekeerd: dat het Station de bestemming vormt voor heel wat fietsers uit de (verre) omgeving.
Twee voorbeelden van dergelijke “evidente” fietsroutes:
Theorie en Praktijk
Eén van de basisuitgangspunten van het Gents stadsregionaal fietsnetwerk is dat de fietstrajecten in principe zo gekozen zijn dat er zo veel mogelijke belangrijke bestemmingen (zoals scholen, bedrijventerreinen, knooppunten van openbaar vervoer, enzovoort) aangesloten worden op het netwerk. Bovendien lopen waar mogelijk de fietstrajecten langs waterlopen en groen, en langs plaatsen met minder gemotoriseerd verkeer.
Helaas wijkt deze theorie hier in onze woonwijk in belangrijke mate af van de praktijk. Zo heeft bv de Voskenslaan het allerlaagste statuut -en dito infrastructuur- (zie kaart hiernaast) en staan de Administratief belangrijkste “Stadsregionale” verbindingen (ibid) schijnbaar haaks op de alledaagse realiteit.
De Gentse Fietsersbond merkte hierover al op dat “Fietsers moeten -in hun [= de administratieve] visie- dan maar omrijden”. Bovendien is het kruispunt Musschestraat- Krijgslaan één van de “Zwarte Kruispunten” in onze woonwijk (zie “Dynamische lijst gevaarlijke punten 2020”, Agentschap Wegen&Verkeer) en dus beter te vermijden in afwachting van heraanleg.
Het netto-resultaat van deze puur administratieve denkwijze stellen we dagelijks op straat vast: fietsers kiezen spontaan voor het kortste, veiligste en meest comfortabele, verkeersluwe en aangename traject.
Bovendien neemt het fietsgebruik in de door Stad Gent nagestreefde “modal-shift” toe. Ook op het terrein worden de twee hierboven geschetste fietstrajecten geconcretiseerd door enkele “grote spelers”:
-
UZ Gent Campus “Ardoyen/Technologiepark”-annex bedrijventerrein “Tech Lane Ghent” maakte in juli 2020 samen met Werkgeversorganisatie VOKA bekend de bereikbaarheid van haar site ook voor de toekomst te willen waarborgen en zet daarom volop in op o.m. goede en veilige fietsverbindingen
-
de fietsstromen die UZ Gent voor “Project U” in kaart bracht sluiten aan bij onze bevindingen
Daarnaast werken vele lokale scholen, bedrijven en administraties in onze wijk elk aan een eigen “Mobiliteits”-plan (in uiteenlopende gradaties van realisatie), soms zelf olv een eigen “Mobiliteits”-coördinator.
Concrete en haalbare voorstellen
De Werkgroep St-Pieters-Buiten onderschrijft deze ontwikkelingen volledig. Om de Duurzame Mobiliteit die wij promoten voor onze woonwijk (zie o.m. ons Buurmanifest) verder vorm te geven vragen wij dan ook :
1) de aanleg van “evidente” en logische fietsroutes tussen het Station en de verschillende hoofdbestemmingen.
2 ) het veralgemeend invoeren van het statuut “Fietsstraat” in de wijde Stationsomgeving. Daardoor kunnen fietsers gebruik maken van de hele breedte van de rijweg; dat heeft “uniformiteit” voor de gehele stationsomgeving als bijkomend voordeel. Bovendien zal daardoor de gemiddelde snelheid voor gemotoriseerd verkeer ook een stuk lager komen te liggen, wat tevens verkeersveiliger is.
3) In de Voskenslaan kan de vrijgekomen ruimte van de voormalige fietspaden integraal bij het voetpad worden gevoegd (verbreden van het trottoir). Noot: in deze straat zijn we wél voorstander van het behoud van de parkeerstroken, maar a) op regelmatige afstanden onderbroken door groenperken en boomvakken (in het kader van de “vergroening”, “ontharding” en “herwaardering” van de omgeving); b) mét uitbreiden van het statuut “Bewonersparkeren” / “Voorbehouden Bewonersplaatsen”
4) Speciale aandacht vragen we voor de verschillende fietsassen doorheen het Station die de noordelijke en zuidelijke woonwijken met elkaar verbinden. Ook deze worden zéér intensief gebruikt (helaas ontbreken concrete fietstellingen, opnieuw), maar deze zijn momenteel verre van ideaal ingericht.
-
Wat betreft de Timicheg-tunnel vragen wij (en niet voor het eerst !) een fietsvriendelijke verkeersafwikkeling op het kruispunt met de St-Denijslaan en de Vaerwyckweg, o.m. met aangepaste verkeerslichtenregeling
- De fietsroute doorheen de “Tramtunnel” (één van de belangrijkste Noord-Zuid-verbindingen) moet volwaardig en comfortabel worden ingericht, zodat de gangbare doorgangssnelheid voor de fietsers kan worden aangehouden. Hoeken of korte bochten (bv kruispunt met St-Denijslaan; “kop” Voskenslaan) zijn daarbij af te raden; aanbevolen is één vloeiende rij-lijn:
- De inrichting moet voor fietsers ook overzichtelijk en moeiteloos leesbaar zijn, met o.m. adequate verlichting, goede zicht-assen, ruime opstelvakken en ”voorsorteerstroken” aan de verkeerslichten (concrete omvang en capaciteit ifvd reële fietsersaantallen)
Verder vragen we het opwaarderen van de “Cloquet-gang”, zodat deze als volwaardige en logische “Oostelijk” fietsdoorsteek kan dienen tussen Mathilde-plein/St-Denijslaan (“Oost”)/Ganzendries en Clementinalaan/Hendrika-plein
5) Tenslotte wensen we dat de “Trage Weg” tussen Mathildeplein en Reigerstraat behouden blijft, zodat de “Zachte Weggebruiker” ook langs daar het Station kan bereiken/verlaten.
Deze “Trage Weg” en de opgewaardeerde “Cloquet”-doorsteek zullen tevens bijdragen tot een decompressie van de verkeersstromen op en rond het Mathildeplein.
B. “Fietsinfrastructuur” is méér dan wat stallingen
Naast alle hierboven samengebrachte voorstellen, merken we op dat ook op het vlak van “Fietsinfrastructuur” PGSP blijk geeft van weinig ambitie. Een doordachte fietsinfrastructuur omvat namelijk héél wat meer dan enkel wat (idealiter: overdekte, beveiligde) stallingen. Naast een logische aansluiting op fietsroutes, een comfortabele bereikbaarheid, heldere bewegwijzering en real-time signalisatie (ifv beschikbaarheid fietsplaatsen), mag er ook ernstig werk gemaakt worden van een professioneel onthaal en doordachte accommodatie, met bv voldoende sanitaire voorzieningen, omkleedruimtes en lockers/bergruimte.
Wat dacht je bv van een fietsparking zoals die onder het Centraal Station in Den Haag?
Ook Station Gent St-Pieters kan o.i. een dergelijk ambitieus plan relatief eenvoudig, snel én goedkoop realiseren.
Twee suggesties mbt centrale, makkelijk bereikbare locaties:
1) de geplande ondergrondse parkeergarage onder het toekomstige S-gebouw aan het Mathildeplein kan integraal ingericht worden als fietsparking.
2) onder het station lopen de huidige fietsstalling en de geplande kantoorruimte NMBS structureel schijnbaar naadloos in elkaar door. Het volstaat de voorlopige scheidingswand tussen beide te verwijderen om er één doorlopende mega-fietsparking van te maken.
Conclusie
Voor het Project Gent St-Pieters liggen de opportuniteiten om daadwerkelijk uit te groeien tot een écht multi-modaal verkeersknooppunt, inclusief integrale fietsvoorzieningen, eigenlijk gewoon voor het rapen.
Op korte termijn blijven bovenbeschreven fietsvriendelijke maatregelen dringend en broodnodig.
Om de principes en krachtlijnen voor de duurzame en gezonde mobiliteit, zoals die van integrale fietsvoorzieningen, in de wijde stationsomgeving, ook voor komende decennia te verankeren is de “Actualisatie Masterplan Publieke Ruimte, Mobiliteit” het aangewezen momentum. We vertrouwen er op onze standpunten ook in dit Masterplan terug te vinden.
