De voorbije 10 jaar namen talrijke buurtbewoners deel aan de inspraak-momenten (dialoogcafés, wijkdebatten, info-markten edm) die Project Gent Sint-Pieters (PGSP) organiseerde rond de aanleg en de inrichting van het Mathildeplein en het aanpalende S-gebouw. Ook met de Werkgroep Sint-Pieters-Buiten namen we al die tijd actief en constructief deel aan dit hele participatie-gebeuren en plaatsten we systematisch en nauwgezet

de buurtvoorstellen, -verzuchtingen, -ideeën en -verwachtingen hier op onze website.

Afb bovenaan: plattegrond S-gebouw (2021)

Binnenkort zullen de verkavelings- en andere vergunningen voor de realisatie van dat Mathildeplein en S-gebouw door de projectpartners worden aangevraagd bij de Vergunningverlenende Overheid. Daarom willen we nu hier beknopt een samenvattend overzicht brengen van die verzamelde buurt-inbreng en onze ervaringen met dat “participatie”-traject PGSP.

2005: Plan Marguerit

Al in 2005 werden de eerste ontwerptekeningen voor de te vernieuwen stationsomgeving openbaar gemaakt. Deze waren van de hand van de Franse landschapsarchitect Alain Marguerit en toonden voor zowel het noordelijke als het zuidelijke stationsplein inrichtingsvoorstellen van de openbare ruimte met groenvoorzieningen (zgn. “tuinen”) en waterelementen (fonteinen en kabbelende beekjes). Aan de noordzijde werden deze ontwerpen gedeeltelijk gerealiseerd (o.m. de “hellende tuin”); de ontwerpen voor de zuidzijde (Afb links) bleven in de schuif liggen.

2016-2017: “Buurtparticipatie”-traject

Werkgroep Sint-Pieters-Buiten had daarover in april 2016 al een visie geformuleerd, in samenspraak met en op basis van de verzamelde voorstellen van buurtbewoners: “Het Koningin Mathildeplein: waar reizigers en buren samen tot rust komen”. Deze ontwerpideeën werden ook aan toenmalige Burgemeester Termont en Schepen van Ruimtelijke planning Balthazar bezorgd, en tevens ingediend voor het project "Ruimte voor Gent" (Stad Gent; URL niet meer actief) waar het veel stemmen behaalde[1].

Samenvattend omvatte ons verlanglijstje (en omvat dat nog steeds):

a) mbt het Mathildeplein (Afb rechts):

• aangename ontmoetingsplek; verbindend
• rust (zitbank, kleurrijk bloemenperkje, perkje met kruiden of bessenstruiken) en genieten (op een onverhard grasveldje)
• kindvriendelijke inrichting is een must
• licht reliëf en veel groene elementen (enkele opvallende bomen, bv: fruitbomen: appels, peren, noten)
• waterpartij of enkele fonteinen
• autovrij plein, géén laad- en loskades
• tram op grasbedding, afgezoomd met haagjes en duidelijke oversteekplaatsen (te onderzoeken: of de tram echt over het plein moet rijden dan wel gewoon via Clementinalaan kan blijven rijden)
• hier geen ondergrondse fietsenparking en geen langgerekte helling naar de bestaande fietsenparking. De fietsenparking hoort thuis in de gigantische ruimte onder de sporen
• behoud van de trage weg naar Reigerstraat (eventueel doorlopend onder S-gebouw)

b) mbt het S-gebouw:

• voldoende groene en natuurlijke elementen
• klimaatneutraal; passief gebouw met “green wall vegetation” en groendaken (zichtbaar vanop perron 12 om de reiziger te verwelkomen in Gent “Stad van de toekomst”)
• invulling van het gebouw:

• stadshal (ruimte voor een overdekte markt, bv: lokale landbouwproducten, zie: Gentse Voedselstrategie)
• bibliotheek
• multifunctionele ruimte (vergaderzaal, repetitieruimte), een dienstencentrum, een jeugdhuis en een muziekschool zouden heel welkom zijn
• kinderdagverblijf[2]
• sociale functies zijn belangrijker dan de commerciële, en dat de commerciële claims vooral lokaal en kleinschalig zijn, liefst alweer met een link naar de groene zuidkant van Gent
• uitgang ondergrondse parking via Voskenslaan (dus niet langs Ganzendries)

Afb links: Ganzendries is té smal voor de bochtstralen hulp-/nutsdiensten S-gebouw: de draaicirkels lopen door de huizen heen

Buurtparticipatie à la PGSP

De 3 “winnende ontwerpen” (die het meeste bijval kenden, waaronder de inzending van Werkgroep Sint-Pieters-Buiten; alle 3 sluiten ze bij elkaar aan) uit dat participatietraject PGSP vind je hier.

Samen met de enquête en de workshop resulteerde dit in een synthesenota (dec. 2016). Daarin lezen we (blz. 1): “Deze synthese zal dienen als insteek voor de ontwerper die in 2017 een ontwerp voor het plein zal opmaken, in samenspraak met de buurt en andere geïnteresseerden.”

Eind november 2016 publiceerde PGSP al de definitieve contouren van het S-gebouw, en werd duidelijk welke kleine, benauwde en geheel beschaduwde rest-ruimte voor het Mathilde"plein" overbleef.

Desondanks bleven we, samen met de buurtbewoners, constructief en legden we onze voorstellen in maart 2017 voor aan de 3 ontwerpbureaus die SOGent geselecteerd had tijdens een door PGSP georganiseerde “dialoogcafé”.

Opnieuw verzekerde PGSP het publiek dat “De bevindingen van de aanwezigen nu als advies naar de professionele jury gaan”.

Onze bevindingen over dat Dialoogcafé waren in alle geval weinig rooskleurig: niet alle voorstellen kregen evenveel tijd, omdat niet alle projectontwikkelaars evenveel details hadden aangeleverd. De mogelijkheid tot feedback verliep ook eerder chaotisch. Het advies van de buurt dat SOGent aan de jury heeft overgemaakt kregen we niet te zien en dus weten we niet of onze feedback wel goed werd weergeven.

En daarmee was voor PGSP de kous af: “De inspraakprocedure voor het ontwerp van het plein met de buurt en andere geïnteresseerden ging van start in september 2016 en wordt afgerond tegen eind 2017”.

Het bouwdossier kwam in 2018 uitgebreid in de media nadat vragen werden gesteld bij toekenningsprocedures van aanbestedingen door SOGent.

2020-2022: Actualisatie Masterplan PGSP

Begin 2020 startte PGSP met haar “Actualisatie Masterplan Publieke Ruimte”, dat de principes en krachtlijnen voor de ontwikkeling van de wijde stationsomgeving voor de komende decennia moest vorm geven. Het “Bestek Overheidsopdracht van diensten” omschreef die opdracht zeer duidelijk en gedetailleerd. Zo werd er voor het Mathildeplein en het S-gebouw uitdrukkelijk een uitgewerkt ontwerp verwacht, waarin masterplan en ontwerphandboek toegepast worden, van gevel tot gevel, incl. de zone voor K+R en de sectie van de Sint-Denijslaan tussen Voskenslaan en Kortrijksesteenweg.

Onze uitgebreide, concrete en stevig onderbouwde bedenkingen bij heel deze “Actualisatie Masterplan” lees je hier en hier.

In juli 2021 tekenden SOGent en de private partner Acasa Group een samenwerkingsovereenkomst voor de ontwikkeling van het S-gebouw en werden de finale ontwerpen bekendgemaakt. Het S-gebouw zou een vijf-lagige nieuwbouw worden met daktuin, ruimte voor evenementen en meer dan zestig appartementen. Ook de Fietsambassade en een loket Burgerzaken zouden er een plekje krijgen, net zoals een bibliotheekautomaat. Daarnaast wordt er gemikt op een coworkingspace. Paradepaardje van het project wordt een hostel, waarvan de lobby uitmondt in een grote open, centrale hal. Aan de achterkant zou een collectieve tuin met microbos komen.

Afb links: PGPS bazuint verkeerdelijk rond dat het Mathildeplein het volledige woonblok tussen Voskenslaan-SintDenijslaan-Ganzendries-Reigerstraat omvat. In realiteit omvat het “plein” minder dan de noordelijke helft van dat blok. Het is niet voor het eerst dat PGSP soortgelijk fake nieuws de wereld in stuurt.

De “Actualisatie Masterplan” werd door PGSP eerst tijdelijk geschorst, dan “ingeperkt” (waarbij o.m. het participatietraject werd “onderbroken”) om uiteindelijk in april 2022 te worden gedegradeerd tot een vrijblijvende “voorstudie”. Dat was voor PGSP dan ook ineens met moment om definitief komaf te maken met het overlegplatform “Klankbordgroep”.

In mei 2022 trok de Vlaamse overheid ruim 200.000 euro uit voor een studie naar het ontwerp voor het Mathildeplein.

2024: start Vergunningstraject

Op basis van de huidige planning zou de private partner in 2024 de nodige vergunningen aanvragen (o.m. verkavelings- en omgevings- & milieuvergunningsaanvraag). Onder voorbehoud van het verkrijgen van al die vergunningen, zou de start van de bouwwerken voorzien zijn voor midden 2026.

Onze ervaringen met de hele voorgeschiedenis van dit project zijn niet zo positief. We zijn benieuwd wat we in de ingediende vergunningsaanvragen zullen kunnen lezen. Daarover meer in een volgend webartikel [URL volgt].

Afb hieronder: buurtvoorstel om het Mathildeplein wat aangenamer te maken: pop-up fruitbomen (in verplaatsbare plantenbakken) om deze deprimerende vlakte wat op te vrolijken, in afwachting van een levendige, aantrekkelijke, verwelkomende, meer definitieve inrichting

[1] Diezelfde voorstellen (samengevat) dienden we in het kader van “Verover de ruimte” (mei 2021) opnieuw in en ook daar haalden we de eindselectie. De organisatoren maakten deze, samen met een actieplan, over aan o.m. Stad Gent.

[2] Al in 2009 beloofde Stad Gent dit: “Daarnaast komt een ‘pendelcrèche’ (met extra aandacht voor gebruikers van de trein) in de nieuwe gebouwen die zullen worden opgetrokken ten zuiden van het station (aan de Reigerstraat / Mathildeplein). Ook die crèche zal plaats bieden aan 28 kindjes tussen 0 en 3 jaar.” Let vooral op de stelligheid waarmee deze gemeenschapsvoorziening gepresenteerd wordt.